ΤΙΜΗΜΑ ΣΤΟ ΚΘΒΕ

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ

Τίμημα στο ΚΘΒΕ ή κάθε μεγάλη απόφαση έρχεται με ένα τίμημα

Το «Τίμημα» είναι ένα έργο που σε βάζει να σκεφτείς και να αναλογιστείς μπροστά στα μεγάλα διλήμματα που όλοι κάποτε αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας. Μπροστά στην αλήθεια και το ψέμα. Στην ψευδαίσθηση και στην αλήθεια. Στην αυταπάτη και στην αυτογνωσία.  Στη δυσκολία των επιλογών.  Γιατί όλες οι επιλογές έχουν ένα Τίμημα. Μικρό, μεγάλο ή μεγαλύτερο!

 Ποια απόφαση είναι αλήθεια η πιο σωστή, η πιο τίμια;

 Γιατί το έργο μιλάει για τις μεγάλες αποφάσεις που όλοι κάποτε πρέπει να πάρουμε στη ζωή μας, Ανάμεσα σε πρέπει, σε θέλω, σε ενοχές, σε αλήθειες, σε αυτά που χρωστάμε στους άλλους, σε αυτά που χρωστάμε στον εαυτό μας, τελικά ανάμεσα στα ναι και τα όχι.

 Ο ΄Αρθουρ Μίλερ, είναι ένας από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς. Είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Γιατί τα θέματά του είναι θέματα που έχουν να κάνουν με τις αλήθειες και τα ψέματα της ζωής. Οι ήρωές του σπαράσσονται όπως σπαράσσονται και οι ήρωες της καθημερινότητας, οι ήρωές μας, εμείς και οι γύρω μας. Γιατί έτσι είναι η ζωή και όποιος δεν το καταλαβαίνει απλώς δεν έχει ζήσει ή δεν ζει.

Στο Τίμημα η σύγκρουση της ζωής γίνεται μέσα από την ιστορία δύο αδελφών, του Βίκτορ και του Ουόλτερ Φραντς, που συναντιούνται έπειτα από πολλά χρόνια όταν μετά τον θάνατο του πατέρα τους και την επικείμενη κατεδάφιση του πατρικού σπιτιού, πρέπει να πουληθούν τα πατρικά έπιπλα.

Ο Βίκτορ είναι ένας χαμηλόμισθος, μισθοσυντήρητος αστυνομικός ενώ ο Ουόλτερ επιτυχημένος γιατρός. Τα άλλα δύο πρόσωπα του έργου, που δρουν καταλυτικά, είναι η γυναίκα του αστυνομικού, η Έστερ, ματαιωμένη, αλκοολική και παραδόπιστη και ο Σόλομον, ο εκτιμητής που έρχεται να παζαρέψει τα πατρικά έπιπλα.

Το έργο έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία γιατί, όπως και η οικογένεια Μίλερ έχασε την περιουσία της με το κραχ, έτσι και η οικογένεια Φραντς, καταστρέφεται σε μια μέρα. Η σχέση των γονέων του Μίλερ, μια σχέση που βασιζόταν σε συμφέροντα και διακανονισμούς δίνουν υλικό για το έργο. Το ίδιο και η σχέση με τον αδελφό του, ο οποίος παράτησε τις σπουδές του για να σπουδάσει ο Μίλερ.

Στο «Τίμημα» οι γονείς των δύο αδελφών, έχουν μια σχέση επίσης βασισμένη σε εμπορικό διακανονισμό.

 «Δεν ήταν καν ερωτευμένοι. Μια κίνηση διακανονισμού διεκπεραίωναν και όταν ήρθε η ώρα να τον στηρίξει ξέρασε επάνω του» αναφωνεί ο Ουόλτερ. Όπως η μάνα του Μίλερ που δεν μπόρεσε να στηρίξει τον άντρα της μετά το οικονομικό κραχ.

 Ο πατέρας τους, ανήμπορος να αποδεχθεί το γεγονός μετά την οικονομική καταστροφή, γαντζώνεται πάνω στον Φραντς, ο οποίος Φραντς- ω τι βολικό-βρίσκει μια λαμπρά δικαιολογία για να απαρνηθεί τα όνειρά του. Ενώ είναι καλό μυαλό και θέλει να σπουδάσει ιατρική, πιάνει δουλειά ως αστυνομικός για να συντηρεί πατέρα και οικογένεια. Και κάπως έτσι έχουμε τη γένεση του θύματος και το πλάσιμο μιας ιστορίας αυτολύπησης και αυτοκαταστροφής τελικά.

 Γιατί κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν τον δρόμο τον εύκολο. Και  χτίζουν τη ζωή τους πλάθοντας έναν ρόλο που η αυτολύπηση και η ματαίωση των ονείρων τους τούς δίνει χαρά και δικαιολογία για τις αποφάσεις της ζωής τους. Οικειοθελώς παραιτούνται από τον αγώνα της ζωής, επιλέγοντας το μέτριο, το ασφαλές, το ευτελές, το μίζερο, το βόλεμα και την επιλογή τους τούτη, την καθαρά δική τους,  ψάχνουν να την δικαιολογήσουν μεταθέτοντας στους άλλους τις ευθύνες. Φταίει η σκληρή ζωή, φταίει ο αδελφός, η γυναίκα, τα παιδιά, οι φίλοι, οι γείτονες, φταίει το ζαβό το ριζικό μας!

Έτσι και ο φτωχούλης Φραντς.  Αφού επέλεξε τη μίζερη ζωή του, ζηλεύοντας πάντα κρυφά τον επιτυχημένο αδελφό, του φορτώνει και όλα τα βάρη των δικών του επιλογών.

Ο Ουόλτερ όμως φεύγει. Φεύγει να κυνηγήσει το όνειρό του.  Και κάποια στιγμή, αφού επιτύχει, όχι χωρίς ματαιώσεις και συμβάσεις και αυτός, επανεξετάζει τη ζωή του. Με οδυνηρό τρόπο! Και μετανιωμένος για επιλογές έρχεται να τα βρει με τον αδελφό του αλλά και με τον εαυτό του. Η σύγκρουση ανάμεσα στα δύο αδέλφια αναπόφευκτη καθώς αυτά που μαζεύτηκαν χρόνια τώρα είναι πολλά. Αυτά που ειπώθηκαν και κυρίως αυτά που δεν ειπώθηκαν.  Η ενοχή κυρίαρχη και στους δυο. Ο ένας λυτρώνεται ο άλλος όχι. Όπως και η ενοχή του συγγραφέα είναι φανερή και όλο το παθογόνο υλικό της,  υλικό που προέρχεται από το παρελθόν του οικογενειακού του προφίλ ψάχνει απεγνωσμένα διέξοδο να διοχετευθεί και να τον …λυτρώσει.

 «Δεν θα με κάνεις να νιώσω ένοχος ξανά» κραυγάζει φεύγοντας ο Ουόλτερ.  Φεύγει και αυτή τη φορά κλείνει για πάντα πίσω του το παρελθόν συμφιλιωμένος με το παρόν. Ναι χτυπάει το καμπανάκι μέσα μας καθώς θυμόμαστε όλους εκείνους και όλα αυτά που μας φόρτωσαν και μας φορτώνουν ενοχές. Θέλει δύναμη αλήθεια και μεγάλο θάρρος να κλείσεις την πόρτα σε όλα αυτά που σε βαραίνουν χρόνια τώρα και σε κρατάνε με αόρατα βαρίδια και δεσμά είτε αυτά είναι οικογένεια, γονείς, αδέλφια, σύζυγοι,  πρέπει, συμβάσεις, ηθικές…

Και εκεί, με αφορμή το ξεπούλημα των επίπλων και με καθοριστικό τον ρόλο του Εβραίου Σόλομον, η σχέση αποδομείται. Ο ένας μέσα από οδυνηρή αυτογνωσία, πάει μπροστά και ο άλλος μένει εκεί  ξανά. Με τα παλιά έπιπλα να του θυμίζουν τη ζωή που χάθηκε. Αναπολώντας μια οικογένεια που ποτέ δεν υπήρξε ως οικογένεια.

Το σπίτι που γκρεμίζεται, τα παλιά έπιπλα που πουλιούνται σε εξευτελιστική τιμή, ο γερο Σόλομον,  θα φέρουν το ξεκαθάρισμα σχέσεων, καταστάσεων, ματαιώσεων, διαψεύσεων.

 «Δεν γκρεμίσαμε τίποτε , γιατί δεν υπήρχε τίποτε να γκρεμίσουμε».

 «Το ήξερες», του φωνάζει ο Ουόλτερ, «το ήξερες αλλά προτίμησες να κάνεις ότι δεν ξέρεις». Πόσο αλήθεια βολικό. Δεν βλέπω, δεν ακούω, δεν ξέρω τίποτε.

«Το να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια κοστίζει πολύ»

Πόσο τραγικοί αλήθεια ετούτοι οι άνθρωποι που το πέρασμά τους από τη ζωή θα είναι σαν να μην υπήρξαν.

 Και μέσα σε όλα ο χρόνος. Καταλυτικός!  Ο χρόνος που έφερε στον έναν αδελφό την αυτογνωσία και στον άλλον  το βάρος μιας ζωής που σαν να μην υπήρξε.  Ο χρόνος που βαραίνει ακόμα περισσότερο στο ζευγάρι του Φραντς και της γυναίκας του, της Έστερ. Η γυναίκα του, που τα δικά της ματαιωμένα όνειρα, για μια ζωή που τη λαχταρούσε αλλιώς, τα φόρτωσε και αυτή αλλού. Στον Φραντς. Που τον ήθελε γιατρό, πετυχημένο, πλούσιο αλλά ….όσα δεν ήταν ικανή η ίδια τα απαιτεί από τον άλλο …και τον βαραίνει ακόμα περισσότερο. Η αλήθεια τους φάνηκε βαριά και πισωπάτησαν και παραδόθηκαν εκ νέου στο μίζερο μοίρασμα της άχαρης κοινής ζωής τους. Μόνη ελπίδα, ο γιος, καμάρι γιατί κάνει αυτά που δεν είχαν το κουράγιο… να κάνουν οι ίδιοι.

Απολαυστική, βαθιά ψυχαγωγική και αποκαλυπτική η παράσταση.Η σκηνοθέτιδα, Άσπα Καλλιάνη με βαθιά ευαισθησία δημιουργεί το ζοφερό κλίμα που επιτείνουν τα σκηνικά και ο χώρος του υπερώου και βοηθούν στο οδυνηρό ξετύλιγμα αυτής της σχέσης. Τα εύσημα στους τέσσερις πρωταγωνιστές της παράστασης: Σταύρος Ζαλμάς, Στέλλα Καζάζη, Αλέξανδρος Μούκανος και Χρήστος Σιμαρδάνης.  Εξαιρετικοί στους ρόλους τους. Ιδιαίτερα απολαυστικός ο Χρήστος Σιμαρδάνης  σε έναν ρόλο που ισορροπεί ανάμεσα στο τραγικό και στο κωμικό στοιχείο. Έδωσε με την παρουσία του τη σωστή διάσταση του κωμικού στοιχείου. Τόσο όσο. Ο Ζαλμάς μετά από μια πορεία σε άλλου είδους έργα, απέδειξε ότι διαθέτει βάρος και βάθος για να ερμηνεύσει και άλλους πιο απαιτητικούς ρόλους. Μπράβο στο ΚΘΒΕ για την επιλογή του έργου. Είναι η πρώτη φορά που ανεβαίνει στο Κρατικό και γενικά δεν είναι από τα έργα του Μίλερ που επιλέγονται καθώς υπάρχουν άλλα έργα του πιο δημοφιλή και γνωστά.

 Τελικά «Έχουμε μεγαλύτερο έλεγχο πάνω  στη μοίρα από ό, τι μπορούμε και θέλουμε να παραδεχτούμε…» (Άρθουρ Μίλερ).

 Δυστυχώς….